COLLAGE

Over and Out

(Mystic)

Mamy rok 2022 i po ponad ćwierćwieczu oczekiwania kolejną płytę pionierów polskiej muzyki neoprogresywnej - zespołu Collage. Album o dość wymownym tytule „Over and Out” to, jak zawsze, pełna emocji, pejzażysta wędrówka dobrze znanym nam szlakiem, jednak przeniesiona w realia XXI w. I już na pierwszy ogień, dźwiękami monitora funkcji życiowych, które również zamykają tę płytę, rozpoczyna się kompozycja tytułowa. To taka wiadomość od zespołu: Cześć, żyjemy i naprawdę mamy się dobrze. I faktycznie te prawie dwadzieścia dwie minuty zaserwowane na początek pokazują, że chyba mamy do czynienia z jednym z najciekawszych powrotów wydawniczych w historii polskiej muzyki. Kompozycja rozpoczyna się delikatnie, od syntezatorowego loopu uzupełnianego cichymi partiami potencjometrów gitarowych i za chwilę szeptanymi frazami wokalnymi. I tutaj warto wspomnieć, że gitarzysta i wokalista to dwa nowe ogniwa w zespole, które po raz pierwszy będą na płycie wydanej pod tym szyldem. Gitarzysta to doskonale znany w środowisku muzyków i dziennikarzy Michał Kirmuć, który na całej płycie położył ciekawe i momentami urzekające partie. A wokalistą jest tutaj, znany ze współpracy z Quidam, Bartosz Kossowicz. Gdy tylko w wspomnianym otwieraczu wchodzi mocniejszy akcent, który przedtaktem rozpoczyna właśnie wokalista i operuje tam rejestrami środkowymi, brzmi to wszystko naprawdę apetycznie. Tym bardziej, że powoli zaczyna się ta progresywna jazda spod znaku Marillion, z całym dobrodziejstwem inwentarza. Dość powiedzieć, że wspomniany akcent jest bardzo w klimacie ekspresji Fisha. Mamy tu jeszcze motyw klawiszowy o dokładnie takim brzmieniu, jakie właśnie sobie właśnie wyobrażacie (Ach, Lavender…) i leiste, proste melodyjki gitarowe, czyli… jakby Steve Rothery, który zresztą gra na tej płycie, ale napiszę o tym nieco dalej. Pierwszy kulminacyjny moment nadchodzi około trzeciej minuty. Bardzo prosty motyw gitarowy, później wzbogacony harmonią… ale posłuchajcie co wyczynia tam Szadkowski, który ma przestrzeń. Te agresywne przejścia po tomach w stylu hmm może Neila Pearta i to soczyste brzmienie werbla! W piątej minucie przychodzi miejsce na treściwe, syntezatorowe solo Palczewskiego. A wszystko to z wielkim wyczuciem i smakiem. Zresztą te moogowe pasaże, którymi kiedyś często karmili nas Tony Banks, czy Rick Wakeman są tutaj obecne. Choćby fragment około siódmej minuty, który przenosi mnie gdzieś w okolice płyty Genesis - „A Trick of the Tail”. I tak sobie przeleciały te prawie dwadzieścia dwie minuty bardzo skompresowanej, wielowarstwowej muzyki, gdzie mamy miejsce na wszystko, co najbardziej lubimy. Zmiany klimatu, dynamiki, tempa, rytmiki czy tonacji, ale z zachowaniem chwytliwych fragmentów gdy wchodzą wokale. Drugi na płycie „What About the Pain” rozpoczyna kolejna urokliwa mini-melodyjka gitarowa, która mimo, że przecież nie gra tu Mirek Gil, od razu mówi z jakim zespołem mamy do czynienia. Zresztą, posłuchajcie uważnie partii gitar w tym utworze. A te pauzy przed niemal każdym refrenem? Bardzo przyjemne! I ten dziecięcy chór! I oczywiście sam refren, który po kilku odsłuchach sam odtwarza się w głowie. Trzeci, najkrótszy na albumie, utwór „One Empty Hand” to obok urokliwego motywu fortepianowego prawdziwy popis Kossowicza, który tym razem śpiewa z takim specyficznym wczuciem, które może kojarzyć się z samym Peterem Gabrielem. W następnym „A Moment a Feeling” gdy po nieco ponad dwóch minutach zacząłem się zastanawiać, cóż tu może się wydarzyć, panowie postanowili mnie zaskoczyć wybuchem rwanych fraz glissando organów Hammonda, które się powtarzają i prowadzą do spokojnej oazy. Ależ tam jest agresja i mrok! To jeden z najciekawszych fragmentów na całym wydawnictwie. Uff, cóż za wycieczka! Na koniec płyty mamy utwór „Man in the Middle”, w którym na uroczej fortepianowej progresji akordów jeszcze bardziej po Gabrielowsku śpiewa Kossowicz, a pięciominutowy, niespieszny popis solistyczny daje wspomniany Steve Rothery. Po tych raptem kilku odsłuchach nie sposób przelać na papier wszystkiego co usłyszałem, bo właśnie się zorientowałem, że np. nie napisałem niczego na temat świetnie wpasowanych partii basu Piotra Witkowskiego. Wiem jednak, że to bezapelacyjnie polski album nr 1 roku 2022. Tym bardziej, że zyskuje z każdym następnym odtworzeniem. I jeszcze jedna ważna kwestia. Znów na okładce obraz Zdzisława Beksińskiego, który znakomicie odzwierciedla tę muzyczną treść. Panowie czapki z głów!

Michał Chalota